Focused Thinking ve Diffuse Thinking
Beynin nasıl çalıştığını anlayabilmek aslında bize onu daha verimli nasıl kullanabileceğimizi söyler. Şimdi biraz beynin düşünme şekline değinelim. Araştırmacılar temelde iki farklı düşünme modu olduğunu söylüyor: Focused mode(odaklanmış mod) ve Diffuse mode(dağınık/yaygın mod). Peki bunlar nedir?
Profesör Barbara Oakley, odaklanmış ve yaygın düşünme biçimleri kavramını popülerleştirmesiyle tanınır. Oakley A Mind for Numbers’da , bu modların ne kadar farklı olduğunu ve gün boyunca ikisi arasında nasıl geçiş yaptığımızı açıklıyor.
Odaklanmış düşünme ön beyinde kullanılır. Dağınık düşünme ise beynin herhangi bir bölümünde merkezlenmemiştir. Çeşitli alanlarda çeşitli bağlantılar kurabilmek adına çalışma birden çok alana yayılmıştır.
Odaklanma kavramına aşınayız. Öğrenmek veya anlamak istediğiniz bir şeye maksatlı olarak konsantre olmaktır. Peki bir şeyi öğrenmek veya anlamak için sadece odaklı düşünmek yeterli midir? Öğrenme sürecinin çoğu odaklanmış düşünme modu sırasında gerçekleşir. Dağınık mod, büyük resmi görmek ve bağlantılar kurmak için eşit derecede önemlidir. Dağınık mod sinirbilimde default mode networks (DMN) olarak da geçer.
İlk olarak, dikkat dağıtıcı unsurlar olmadan bir konunun temellerini anlamak için odaklanmış düşünme modunu kullanıyoruz. Odaklanmış düşünme ile bilgi derinlemesine işlenir, bilgiyi bu şekilde öğreniyoruz. Beynimizde daha sonra erişebileceğimiz ve takip edebileceğimiz sinir yollarının temelini atıyoruz. Sonra öğrendiklerimizi pasif bir şekilde içselleştirmek ve zaten bildiğimiz diğer şeylerle bağlantı kurmak için dağınık modu kullanırız. Daha sonra odaklanmış moda geri dönüyor ve kurduğumuz bağlantıları en iyi, en yararlı olanlarla ayrıştırıyoruz. Bu nedenle, işinizde maksimum bir üretkenlik her iki düşünce modunu da kullanmayı, düzenli aralıklarla aralarında gidip gelmeyi gerektirir. Pomodoro tekniği de bunu hedeflemektedir ve bu konuya güzel bir örnektir.
Zihnimiz özgürce dolaştığı zaman, dağınık bir düşünme moduna geçeriz. Bu bazen doğal düşünme tarzımız veya hayal modu olarak adlandırılır; Bağlantılar kurduğumuzda ve bilinçaltında sorunlar üzerinde kafa yorduğumuz zamandır. Yaygın düşünme, odak noktasından bir kopuş gibi görünse de, zihnimiz hala çalışıyor. Odaklanmış modda sağlanan bilgiler dağınık düşünme moduna geçtiğimizde kuluçkaya yatırılır(incubate), artık devreye sokulur ve daha önceden bildiklerimiz arasında bağ kurulur(connect) ve sonra kıyaslama yapılır (compare). Dağınık düşünme döngüsü bu şekildedir.
Tarih, dağınık ve odaklanmış düşünceyi birleştiren tesadüfi keşif ve fikir örnekleriyle doludur. Çoğu durumda, somut geliştirme çalışması odaklanmış modda gerçekleştirilirken, geniş içgörü yaygın düşünme dönemlerinde geldi.
Einstein, bir arkadaşıyla bir tartışma sırasında göreliliği çözdü. Daha sonra, ölümünden önceki güne kadar çalışarak, yayın teorilerini geliştirmek ve açıklığa kavuşturmak için onlarca yıl harcadı. Stephen King’in kitaplarının çoğu duştan, araba sürdükten veya yürüdükten sonra bir deftere veya peçeteye karalanmış tek cümlelerle başlar. Hem Thomas Edison hem de Salvador Dali, fikir üretmek için bir saniyeden daha kısa süren mikro uykulardan yararlandı. Herhangi bir büyük zihnin kaydedilmiş programına bir göz attığınızda, hem odaklanmış hem de yaygın düşünme biçimlerini kolaylaştırmak için seçilen aktiviteler arasında dikkatli bir denge göreceksiniz.
Potansiyelimizi ve üretkenliğimizi gerçekten en üst düzeye çıkarmak için hem odaklanmış hem de dağınık düşünceye ihtiyacımız vardır. Ve bu yüzden beyinlerimiz ikisini de yapıyor. Ancak sinirbilimcilerin bugün bildiği kadarıyla, herhangi bir anda ya odaklanmış ya da dağınık düşünce modundasınızdır. Görünüşe bakılırsa aynı anda iki modda birden olamazsınız. Bir modda olmak, diğer modun düşünce yoluna erişmenizi engelliyor gibi görünüyor. Öyleyse iki modu nasıl daha iyi bir araya getirebiliriz?
Fikirler akmayı bıraktığında ve ortaya çıkan getirileri azaldığında, akılda gezinmeye elverişli bir şey yapın. Egzersiz yapın, yürüyün, okuyun veya müzik dinleyin. Doğal olarak bu dağınık duruma yöneliyoruz pencerelerden bakmak, odanın içinde yürümek ya da odaklanmak çok zorlaştığında kahve yapmak. Temel olarak odaklanmanızı kesintiye uğratan, dağınık düşünmeye girmenize yardımcı olacaktır. Daha sonra tekrar odaklanmaya hazır olmalısınız. Kesinti de işin bir parçasıdır.
Ne kadar odaklanmaya çalışırsak çalışalım, zihnimiz er ya da geç bir dağınık mod molası için yalvaracak. Yaygın moda girmek, uzaklaşmayı ve ideal olarak fiziksel olarak emici ve zihinsel olarak özgürleştirici bir şey yapmayı gerektirir. Ara vermek veya zaman kaybetmek gibi gelebilir, ancak değerli bir şey yaratmanın gerekli bir parçasıdır.
https://www.coursera.org/learn/learning-how-to-learn https://www.7pace.com/blog/focused-vs-diffuse-thinking
